Startpagina

Berichtgevingen over het overlijden van Marron grootopperhoofd Oscar Lafanti 

Granman Lafanti overleden
door Fenny Zandgrond, De Ware tijd 10/11/2008

Paramaribo - Het groot-opperhoofd der Matuariërs (Matawai), Oscar Charles Lafanti, is vrijdagavond in het Diakonessenhuis overleden. De granman was reeds maanden ziek en herstellende van een beroerte.
Geboren op 10 april 1943, werd hij in 1981 als jongste opperhoofd aangesteld over deze marronstam. Lafanti was getrouwd met Helouise Lafanti-Landveld en laat binnen zijn huwelijk drie kinderen achter. Een vierde overleed enkele jaren geleden.
Zowel districtscommissaris Raymond Landbrug als minister Michel Felisi van Regionale Ontwikkeling reageert bedroefd op het verscheiden van het stamhoofd. Landbrug herinnert zich de overledene als een granman die meer in de stad vertoefde en de reguliere zaken met de overheid niet op de traditionele wijze afhandelde.
Bijzonderheden over de uitvaart, zoals de singi neti en begrafenis, zijn nog niet besproken. De familie wordt nog ruimte gegeven om het verlies te verwerken. Volgende week verwacht de burgervader dat nadere afspraken kunnen worden gemaakt. Lafanti’s  beheersgebied was aan de Saramaccarivier, vanaf Kwakoegron in het district Wanica,  de gehele Saramaccarivier in Sipaliwini, inclusief het gebied rond de goudrijke Kleine Saramaccarivier. Hij woonde meesttijds in Paramaribo, aan de Annaweg op Pontbuiten. Hij stond ook bekend om zijn groot-ondernemerschap. De goudconcessie aan de Kleine Saramaccarivier die multinational Golden Star tijdelijk aan de Matawai's had afgestaan om het alluviaal goud te winnen voordat tot dieptewinning zou worden overgegaan, exploiteerde Lafanti met ijzeren hand. Hij werd 65 jaar. Achttien jaar geleden volgde hij Alfred Johan Aboné op, die dertig jaar over de stam heeft geregeerd. De Matawai-granmans worden gekozen uit de Hanbéi-lo. Drie maanden geleden overleed ook de granman der Paramaccaners, Jan Levi. Deze werd op 27 september begraven; de rouwperiode voor dit stamhoofd is nog gaande.-.

Negatief advies bijwoning begrafenis Lafanti
door Fenny Zandgrond, De Ware Tijd 21/11/2008

Paramaribo - Districtscommissaris Raymond Landbrug van Sipaliwini raadt belangstellenden af om naar Pusugrunu af te reizen om de begrafenisplechtigheid van het overleden Groot-Opperhoofd der Matuariers Oscar Charles Lafanti bij te wonen.
De logeergelegenheden en sanitaire voorzieningen zijn namelijk gebrekkig en is voeding gering. Ruim drie weken na zijn overlijden, wordt granman Oscar Charles Lafanti op 1 december begraven te ‘granman kondre' Pusugrunu. De burgervader adviseert de begrafenis over te laten aan de familie van de overledene. Bovendien is een reis naar het verafgelegen Pusugrunu duur, zowel per boot als vliegtuig. Per boot zijn door de lage waterstand, twee overnachtingen in dorpen langs de Saramaccarivier noodzakelijk; een reis die voor niet-ingewijden zeer enerverend kan zijn. Op vrijdag 28 november wordt het stoffelijk overschot van het overleden groot-opperhoofd per vliegtuig vervoerd naar het dorp. Landbrug waarschuwt derden dat de omstandigheden te Pusugrunu hemelsbreed verschillen van die te Langa Tabiki, waar granman Jan Levi werd begraven. Afgelopen weekend werd reeds een singi neti in stamverband gehouden. Vooraf aan het vertrek van het stoffelijk overschot, op 27 november, zal een officiële rouwdienst worden georganiseerd te MacArthur aan de Zwartenhovenbrugstraat. Deze singi neti is opengesteld voor een ieder. In het weekeinde vooraf aan de begrafenis vindt op Pusugrunu een broko dey plaats. Vanaf vrijdag aanstaande zullen boten met familieleden vooraf richting Pusugrunu vertrekken om de nodige voorbereidingen voor het rouwproces voor te bereiden. Landbrug geeft desgevraagd aan dat de familie in de gesprekken met het ministerie geen informatie heeft verstrekt over de opvolging van Lafanti. De krant weet dat de naam van ene CL, een neef van de overledene wordt genoemd. Hij zou al in ‘opleiding' zijn geweest. Oscar Lafanti werd in 1981 geïnstalleerd als het stamhoofd over de Matuariers oftewel Matawai's.
Hij werd 65 jaar en overleed op 7 november in het Diakonessenhuis. “Ik voorzie geen problemen”, zegt minister Michel Felisi van Regionale Ontwikkeling over de opvolging. De familie bediscussieert dit niet en er lijkt rust te zijn bij de stam. Felisi heeft de overledene ervaren als een stamhoofd die wel vatbaar was voor de beleidsinzichten van het ministerie. Dat Lafanti steevast weigerde permanent te wonen op zijn residentie, ook na volledige renovatie van zijn huis, was geen knelpunt voor de bewindsman. Wel zegt hij, net als zijn voorganger Romeo van Russel, liever te zien dat leiders van stammen binnen hun gemeenschap verblijven en een goede verstandhouding met hun onderdanen onderhouden.-.

Marrons in Nederland herdenken Lafanti
24/11/2008

Paramaribo - Het overleden grootopperhoofd Oscar Charles Lafanti (65) der Matuariërs wordt vrijdag herdacht in Nederland. Maatschappelijke groepen en prominente individuen zijn opgeroepen hieraan een bijdrage te leveren.
De herdenkingsdienst zal worden gehouden in het gemeenschapshuis Sipaliwini in de stad Amsterdam. Lafanti is het tweede opperhoofd dat dit jaar het tijdelijke met het eeuwige heeft verwisseld. Hij is overleden op 7 november in het Diakonessenhuis. Eerder is granman Jan Levi der Paramaccaners ten grave gedragen. Voor deze traditionele leider was toen ook een herdenkingsdienst gehouden. In Suriname zal Lafanti op 1 december worden begraven te Pusugrunu, de residentie van het grootopperhoofd.
Vrijdag 28 november wordt het stoffelijke overschot overgevlogen. Daags ervóór is er een officiële rouwdienst te MacArthur aan de Zwartenhovenbrugstraat. Deze singi neti is opengesteld voor eenieder. In het weekeinde vooraf aan de begrafenis vindt op Pusugrunu een broko dey plaats. Vanaf vrijdag vertrekken familieleden naar Pusugrunu om de nodige voorbereidingen voor het rouwproces voor te bereiden. Oscar Lafanti werd in 1981 geïnstalleerd als het stamhoofd over de Matuariërs oftewel Matawai's.-. 

Monogamie wet bij Matuariers
door Fenny Zandgrond, 02/12/2008

Paramaribo - Bij de Matuariers is monogamie een wet van de ‘liba'. Elke man mag slechts één vrouw hebben. De wetgever van deze uitzonderlijke regel in het binnenland is vooralsnog onbekend.
Wel weten stamgenoten dat een andere wet, het verbod op abortus, was uitgevaardigd door de overleden Groot-Opperhoofd Oscar Charles Lafantie (65).  Enkelingen onder de Matuariers, waaronder ook vrouwen, vinden de monogamie een obstakel voor de uitbreiding van de stam. Volgens de laatste volkstelling telt deze stam aan de Saramaccarivier 1.500 personen, terwijl de Saramaccaners aan de Surinamerivier die polygamie toestaan, de grootste marronstam vormen.
Echter bleek de leider van de Matuariers zich nauwelijks te houden aan de wet. Tijdens de begrafenisplechtigheid gistermorgen liet de dochter uit zijn gestrand huwelijk weten dat haar vader vier kinderen in het huwelijk had verwekt, maar daarnaast nog talrijke bezat waarvan velen onbekend zijn gebleven. Lafantie hield van jagen op niet alleen loslopend wild, maar waren vrouwen ook vaak zijn prooi. De overledene was opgevoed door zijn oom, Alfred Johan Aboné de toenmalige granman. Hij had daarna de Landbouwschool te Alliance bezocht, was in de bestuursdienst van het ministerie van Regionale Ontwikkeling getreden en in 1981 aangesteld als leider over de Matuariers en Kwinti's.
De begrafenisplechtigheid was druk bezocht. De opkomst van niet-marrons was in vergelijking met de teraardebestelling van granman Jan Levi eind september te Langa tabiki, matig.
 Een retour Pusugrunu per vaste lijndienst bedraagt SRD 425. Per boot vanuit Kwakoegron zou vanwege de extreem lage waterstand in de Saramaccarivier en bij de sula's bijkans een vermoeiende week duren. Toch had Matawai zich voorbereid op een grote belangstelling. In tegenstelling tot Langa Tabiki waren acht tenten opgezet waarin gasten hun hangmatten konden binden en overnachten. Sanitair bleek zoals districtscommissaris Raymond Landveld voorspeld, primitief en schaars. Ook de organisatie rond het voeden van de gasten bleek inadequaat. De koks waren oververmoeid daar zij klein in aantal waren en overal voor werden ingezet; van schoonmaak van het dorp en de gebouwen, tot het sjouwen van de vracht van gasten en de geschenkpakketten.-.

Politiek dingt naar gunsten Matuariërs
door Fenny Zandgrond, 02/12/2008

Paramaribo - Verscheidene politieke partijen hebben vorige week de rouwende Matuariërs overstelpt met geschenken ‘als ondersteuning tijdens de rouwperiode'.
Tientallen kratten alcohol en softdrinks, dozen kip en kipdelen, zoutvlees, rijst, spijsolie, bruine bonen en pesi-soorten, lakens en panji’s vielen de marrons ten deel toen de partijen zondag te Pusugrunu leken te strijden om  de grootste gave. President Ronald Venetiaan verraste de stam, naast het aandeel van de regering via het ministerie van Regionale Ontwikkeling en ook nog de NPS, afzonderlijk nadrukkelijk met een stevig voedselpakket. Ook de BEP deed mee aan de ‘showcase’.
 De NDP had fors bijgedragen aan het verlichten van de financiële last die de rouw- en begrafenisplechtigheid van granman Oscar Lafanti met zich had meegebracht. Deze ondersteuning werd evenwel stilzwijgend afgestaan. Naast de politiek overhandigden de Kwinti's, Saramaccaners, Aucaners en de Aluku's een goederengeschenk aan de rouwende stam. Voor opschudding zorgde de twintig vaten brandstof die de regering via het ministerie van Regionale Ontwikkeling per boot had verstuurd naar Pusugrunu. Dorpelingen wilden  met eigen ogen zien  zien dat de vaten brandstof voor de lichtmotor en het boottransport werden aangewend. Enkele Matuariërs toonden zich  er ontevreden over dat de lichtmotor van de overleden granman werd ingezet om de schaarse verlichting van het dorp te verbeteren, terwijl RO voor het verblijf van haar minister een eigen aggregaat had meegenomen vanuit Paramaribo.
De ABOP-delegatie liet zich met vlagvertoon opmerken, de NPS-afvaardiging bestond onder andere uit ex-minister Romeo van Russel en minister Humphrey Hildenberg, en Margaretha Malontie en Maaike Nelson waren er voor de NDP. De NDP-voorzitter en het hoofdbestuur van deze partij lieten hun medeleven ook via grafstukken blijken. Hoogtepunt van de krutu gisteren was de brief van granman Gazon Matodja der Aucaners waarin hij de Matuariërs condoleerde.-.

Minister Felisie: Matawai krijgt waardige opvolger
02/12/2008

Paramaribo - Minister Michel Felisi van Regionale Ontwikkeling wilde gisteren bij de begrafenisplechtigheid te Pusugrunu slechts de goede werken van het overleden groot-opperhoofd der Matuariërs, Oscar Charles Lafanti, memoreren.
“Wanneer we de slechte zaken bespreken, laten we ook over de goede dingen die Oscar Lafanti heeft gedaan praten”. Lafanti had steeds benadrukt een Matuarier te zijn en zou gelijk bereid zijn geweest de stam te leiden toen hij daarvoor werd gevraagd. “De gemeenschap moet ervan overtuigd zijn dat zij van de Schepper een waardige opvolger krijgt”,  troostte de minister de familie van de op 7 november overleden granman.
In het afscheidswoord waarin hij de herinnering aan de overledene probeerde op te poetsen, haalde Felisi aan dat Lafantie bij een besluiteloze krutu, altijd de kapiteins het eindoordeel liet vellen. De stam werd herinnerd aan het incident, waar bij het weghalen van visnetten, Lafantie een rechtszaak verloor. “Hij deed dat terwille van zijn bevolking”, beweerde hij. Ook was de overledene na het verkrijgen van een enorme goudconcessie voor de gehele stam, bereid geweest een deel van het gebied vrij te maken voor zijn onderdanen. Daarnaast had hij jongeren gestimuleerd om het ambt van dignitaris te ambiëren.
Lafantie werd op 1 december begraven te Pusugrunu. Vanaf de komst van de lijkenkist op de airstrip van Pusugrunu bleek het dragen daarvan een enorme klus voor de jonge mannen. Ook bij de gang door het dorp, naar de lokale kerk van de Evangelische Broedergemeente tot de fraga tiki waar Lafanti 27 jaar en acht maanden geleden werd ingewijd door zijn familie en naar het graf, dreigden de mannen onder het gewicht van de kist te zullen bezwijken.
Gefluisterd werd dat de overleden granman in leven al niet wilde verblijven te Pusugrunu, de officiële residentie van het groot-opperhoofd der Matuariers. Hij wou niet met de bomen praten was het argument waarmee hij doelde op de schaars aanwezige bevolking. Pusugrunu wordt door ongeveer vijftig gezinnen bewoond. Ook zou Lafantie tijdens zijn leven hebben aangegeven, tegenstrijdig aan de traditie, liever gecremeerd dan begraven te willen worden.-. 

Geen duaal leidersschap voor Matuariërs
door Fenny Zandgrond, 02/12/2008

Paramaribo - Matuariërs moeten ervoor waken zonder leider komen te zitten. Hoofdkapitein Albert Aboikoni hield de stam zondag tijdens een krutu over de begrafenis van granman Oscar Charles Lafanti, voor dat het bestaan van de marrons in Suriname sterk afhankelijk is van hun leiderschap.
"De eerste stam die uit elkaar zal spatten, is die zonder een tiri man'", waarschuwde de dignitaris zeer emotioneel over een mogelijke twist om het leiderschap. Daarop aansluitend deelde minister Michel Felisi van Regionale Ontwikkeling de stam te Pusugrunu onomgewonden mee dat de regering ook niet zal dulden dat de stam twee granmans kent.
De bewindsman is geïnformeerd over de sentimenten die bij de bewoners van ‘bilo' – benedenwaartse dorpen aan de Saramaccarivier – heersen voor een eigen grootopperhoofd. Dit zou betekenen dat een tweede leider over de stam zou heersen. Vele Matuariërs waren ontevreden over de wijze waarop Lafanti, die steeds in opspraak  kwam, de stam had uitgedragen. Aanleiding voor de waarschuwing van Felisi was het signaal die de benedenwaartse dorpen het afgelopen weekend hadden gezonden. Hoewel de granman op 7 november was overleden, meldden de dignitarissen van bilo – Nyun Jacobkondre, Mi Sa Libi, Bilawatra, Kwatta Ede en Asawini – zich tegenstrijdig aan de traditie, twee dagen voor de begrafenis te Pusugrunu. Traditioneel zouden ten minste de basya's zich enkele dagen na het overlijden moeten begeven naar het dorp om de begrafenis en het rouwproces te ondersteunen.
Echter gedroegen de dignitarissen zich na hun komst, tot grote ontevredenheid van Felisi, als gasten. Hierdoor drukte het zware werk op een kleine groep hardwerkende vrouwen en mannen, die gisteren de uitputting nabij bleken. Felisi vroeg zondag tijdens een krutu te Pusugrunu rekenschap over dit gedrag, welke door de aanwezigen werd opgevat als een demonstratie van de geringe waardering die stamgenoten hadden voor Lafanti. Na een schorsing van de vergadering boden de ‘overtreders' hun verontschuldiging aan en waren bereid een ‘boete' te betalen. Twee flessen Mariënburg Rum en een fles Borgoe werden op tafel gelegd en was Felisi bereid de kwestie te parkeren.
Toch bleek bij de begrafenis gisteren dat ten minste een hoofdkapitein en enkele kapiteins van bilo wel rouwbeklag deden, maar zonder het gebruikelijke afscheid van en belangstelling voor het lijk, langs de half openstaande kist liepen.
"Het geldt voor het gehele binnenland", benadrukte Felisi zijn waarschuwing. Hij maande de familie aan om bij het kiezen van een opvolger alle tijd te nemen. Eenmaal aangesteld is er geen weg terug. De minister hield de stam voor dat een eventuele slechte relatie met de overledene geen reden is voor het niet bijwonen van de rouwplechtigheid. In algemene zin stelde hij dat dit geen individuele kwestie is, daar de schande van een granman niet alleen over de stam, maar over het gehele binnenland strekt. Bij besluiteloosheid  over de opvolging adviseerde hij de familie de andere marronstammen te consulteren.Met de waarneming van het grootopperhoofdschap bij de Matuariërs is hoofdkapitein Emanuel Etan belast.-.

Politie rukt uit naar Pusugrunu
door Fenny Zandgrond, De Ware tijd, 04/12/2008

Paramaribo - Het Arrestatie Team van de politie is gistermorgen per helikopter uitgerukt naar het Matawai-gebied na berichten van aanhoudende ongeregeldheden.
Berichten die de krant hebben bereikt stellen dat er gelijk na de begrafenis van granman Oscar Lafanti maandagmiddag te Pusugrunu, een ernstige woordenwisseling is ontstaan tussen enkele dorpelingen en een grootoom van de overledene. Naar verluidt zouden ‘winti's' hebben aangegeven dat de man de hand heeft gehad in het overlijden van het grootopperhoofd dat na bijkans drie maanden ziekbed op 7 november overleed.


De woning te Pusugrunu van de grootoom, Theodorus Lafanti, een broer van de moeder van de granman, is volledig afgebrand door onverlaten. Volgens berichten zou Theodorus zijn bedreigd door een gewapende man die het bos in is gevlucht. Door tussenkomst van een bestuursopzichter zijn Theodorus en zijn vrouw in veiligheid gebracht in het gebouw van de Luchtvaartdienst te Tottima, de airstrip tegenover Pusugrunu. Het bejaard echtpaar is gisteren met de helikopter die de politie-eenheid naar Pusugrunu vloog, vervoerd naar Paramaribo.

Drie agenten zijn te Pusugrunu achtergebleven om de onruststokers op te sporen. Theodorus, die in Paramaribo woont, was speciaal voor de begrafenis naar Pusugrunu afgereisd om aan zijn culturele verplichtingen te voldoen. Het echtpaar doet vandaag officieel aangifte bij de Gewestendienst te Geyersvlijt.  In Pusugrunu heerste tot de teraardebestelling van de granman maandag een ‘gespannen' rust in het dorp. Theodorus was bij het graf, conform de traditie, gestoken in het konstuum van de granman. Tumult ontstond na de begrafenis, toen een vrouw de geest van de granman over zich zou hebben gekregen. Het stamhoofd zou via de vrouw, zijn oom hebben beschuldigd van moord langs spirituele weg. Lafanti overleed in het Diaconessenhuis aan een ongeneeslijke ziekte.-.

dWTfoto / Fenny Zandgrond
Theodorus Lafanti staat nog ontspannen te kijken hoe de granman ter ruste wordt gelegd.-.

terug naar boven

Bazuinpad 7, 3845 DX HARDERWIJK, T: 0341423127, M: 0651111299; E: stichting@teeifuka.nl; Giro: 9697935; KVK: 08120461; Opgericht : 09-12-2003

© Copyright Rufus, Roël Lugard